قلعه ی سلاسل

« قلعه سلاسل دژی است بسیار بزرگ دارای حیاطهای مفصل و متعدد و سربازخانه ها و طویله ها و حمامها و شبستانها و برجها و باغچه ها و قورخانه و نقاره خانه و حرم خانه و آشپزخانه و قاپیهای متعدد و حوضهای بزرگ و حصار و خندق كه اكنون بیشتر آن ویران و ساختمانها بر هم ریخته شده است. شكل قلعه بیضی غیر منظم و جایش بسیار با صفا روی قطعه سنگی مشرف بر رود كارون واقع شده. هندسة بنایش بر خلاف سایر ابنیه شرقی است. اینجا ساختمانهای چند طبقه در میانه و حیاطها ...

در اطراف آنها است.سلاطین و امرای پیشین عمارت عالیه و قصرهای ممتاز كه به طلا و مینا و لاجورد منقش شده بود در آن ساخته بودند كه آثار برخی از آنها تا روزگار ما باقی بود.خندق دور آن بسیار عریض و عمیق بود و بآب رودخانه كارون پیوند داشت و جز یكی دو پل راه رفت و آمد بقلعه نبود. این قلعه خیلی قدیمی است چه در فتح شوشتر بدست اعراب نام آن برده شده كه پناهگاه هرمزان بوده است. در وجه تسمیة آن به سلاسل صاحب تذكره[1] اینطور از زبان مردم گرفته است كه سلاسل نام غلام والی فارس كه حاكم شوشتر بوده آنرا بنا نمود آنگاه برای نشان دادن خدمت خویش و بزرگی كار. علم طغیان برافراشت. والی فارس شش ماه قلعه را در محاصره داشت و نتوانست آنرا بگشاید. ناچار دست برداشت. سپس سلاسل از قلعه بیرون آمد و اظهار خدمت كرد. اما ما یقین داریم كه این دژ از پیش از اسلام وجود داشته و درآن روزگار بودن كسی بنام سلاسل در این حدود بعید بنظر میرسد. شاید منشاء افسانه این باشد كه دژ قدیم بعد از فتح عرب ویران شده و ابی السلاسل نام كه در 315 هجری مجدداً آنرا آباد كرده از این جهت بنام سلاسل معروف شده و او از طرف خلیفة بغداد حاكم شوشتر بود نه والی فارس.

مؤلف «شوشتر در گذر تاریخ» نیز چنین می نویسد:

«نام این قلعه از نام پل گرفته شده كه زمانی بوسیله قایق و كلك بر روی بند شادروان تأسیس شده بود و چون این قایقها زنجیروار به یكدیگر متصل شده بودند، لذا به نام سلاسل(زنجیر ها) مشهور و قلعه نیز كه بر آن مشرف می باشد به همین نام معروف گردیده است»

این دژ مكرر روی به ویرانی نهاده و آنرا تعمیر نموده اند یكدفعه بدست فتحعلیخان حاكم خوزستان در قرن 11 هجری و دفعة دیگر در سال 1237 محمد علی میرزای دولتشاه. بار دیگر به امر نظام السلطنه حسینقلی خان مافی در 1307 كه آنرا مرمت كامل نمود. لیكن قلعه در نتیجه باران سال 1342 و زلزله 1347 خرابی بسیار دیده و اگر بزودی تعمیر نشود این ساختمان تاریخی بكلی از میان خواهد رفت »[2].

مؤلف تاریخ جغرافیائی خوزستان برویرانی قلعه و انهدام قریب الوقوع آن تأسف خورده است. اما نگارنده به سال 1349 شمسی بر انهدام قطعی آن. در یك بعد از ظهر پائیزی كه به دیدار قلعه رفته بودم متأسف شدم. از قلعه سلاسل بر كنار كارون جز تپه ای آكنده از خشت و خاك و بعضی زیر زمینها و پلكانهای نیمه ویران وحشت انگیز باقی نمانده و قسمت كوچك و مختصر و بیرونی آن محل اداره ی دارایی یا قند و شكر یا انبار آنها است. بقیه ی پهنه ی قلعه ی سلاسل و غرفه ها و شاه نشین ها و گوشواره ها و عمارتهای چند مرتبه ی آن جای زاغ و زغن شده است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: